بر مبنای دو متغیر سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال، میزان خشم مادران دارای فرزند استثنایی (دیرآموز و عقب مانده عقلی) بررسی شد. 100 مادر دارای فرزند دیرآموز و عقب مانده عقلی آموزش پذیر، پرسشنامه خشم چند بعدی (سیگل، 1986) با زیرمقیاسهای برانگیختگی خشم، موقعیتهای فراخوان خشم، نگرش خصمانه، خشم بیرونی و خشم درونی و فرم اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس دو راهه نشان دادند سطح تحصیلات با میزان برانگیختگی خشم و خشم درونی ارتباط معنادار دارد و مادران با سطح تحصیلات بالاتر از سطوح پایین تر برانگیختگی خشم و خشم درونی برخوردارند.

مقدمه: کیفیت زندگی در مادران دارای کودک با نیازهای ویژه اهمیت بسیاری دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین همبستگی کیفیت زندگی مادران دارای کودک با نیازهای ویژه و ویژگی های جمعیت شناختی در شهر تهران می باشد.روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری متشکل از مادران دارای کودک با نیازهای ویژه می باشند که فرزند آن ها در مدارس استثنایی مقطع ابتدائی در سال تحصیلی 93- 1392 در شهر تهران، مشغول به تحصیل بودند. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود و 190 مادر در مطالعه شرکت کردند. ابزار گرد آوری داده ها "مقیاس کیفیت زندگی مادران دارای کودک با نیازهای ویژه (Quality of Life Scale for Mothers of Children with Special Needs) بود که در مطالعات گذشته طراحی و روانسنجی شده است. داده های جمع آوری شده در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 21 تحلیل شد.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از پایین بودن میزان کیفیت زندگی مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه بود. نتایج بطور کلی حاکیست کمترین میانگین نمره مربوط به حیطه روابط اجتماعی 40.92±18.86 و بیشترین مربوط به حیطه معنوی- مذهبی 81.40±17.73 بود.نتیجه گیری: با نتایج مطالعه نشان داد که مادران دارای کودک با نیازهای ویژه از میزان کیفیت زندگی پایینی برخوردار هستند. لازم است کارشناسان و مسوولان خدمات بهداشتی و درمانی در زمینه کیفیت زندگی مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه در حیطه سلامت روانشناختی بیشتر توجه کنند.

بررسی عوامل مرتبط با منابع مقابله ای مادران کودکان استثنایی به علت در معرض تنیدگی بودن این افراد واجد اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دینداری و حمایت اجتماعی با شیوه های مقابله با تنیدگی در مادران کودکان استثنایی بود. روش پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی و جامعه آماری آن همه مادران کودکان استثنایی شهرستان آستارا بود. داده های پژوهش از 67 نفر که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، جمع آوری گردید. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های عمل به باورهای دینی، شیوه های مقابله با استرس و حمایت اجتماعی استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین دینداری و راهبردهای مقابله با تنیدگی رابطه وجود دارد و رابطه بین حمایت اجتماعی با شیوه های مقابله ای نیز معنادار بود. همچنین هر دو متغیر قادر به پیش بینی شیوه های مقابله ای در مادران کودکان استثنایی بودند. شیوه های مقابله با تنیدگی مادران کودکان استثنایی توسط متغیرهای دینداری و حمایت اجتماعی به خوبی قابل پیش بینی است. بنابراین، پیشنهاد می شود جهت کاهش تنیدگی و نیز ارتقاء شیوه های مقابله ای در این افراد، نقش دینداری و حمایت اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.

پژوهش های گذشته نشان می دهند که خستگی از دلسوزی در والدین کودکان با نیازهای ویژه مشاهده می شود، بااین حال، ابزاری مناسبی برای سنجش این موضوع در این گروه خاص در دسترس نیست. هدف پژوهش حاضر ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس خستگی از دلسوزی در مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه بود. روش پژوهش، توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی مادران دانش آموزان دارای نیازهای ویژه شهرستان اراک در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل داده بود. به روش در دسترس 171 مادر که معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند، انتخاب شد. برای گردآوری داده ها، علاوه بر پرسشنامه خستگی از دلسوزی، از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لاویبوند و لاویبوند، 1995) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عامل اکتشافی، تحلیل عامل تأییدی و آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج تحلیل عامل اکتشافی و همبستگی عامل ها با نمره کل نشان داد که پرسشنامه خستگی از دلسوزی از روایی سازه برخوردار است. همچنین، روایی پیش بین پرسشنامه نیز تأیید شد (001/0p<، 61/0r=). روایی سازۀ پرسشنامه با تحلیل عامل تأییدی نیز تأیید شد. نتایج بازآزمایی پایایی پرسشنامه را تأیید کرد (001/0p=، 70/0r=). همچنین، همسانی درونی پرسشنامه نیز که با آلفای کرونباخ بررسی شد، مطلوب بود (78/0)؛ بنابراین، پرسشنامه خستگی از دلسوزی از روایی و پایایی کافی برای بررسی خستگی از دلسوزی مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه برخوردار است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش ادراک مثبت و استرس والدینی در پیش بینی رضایت زناشوییِ مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه و عادی انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش دو گروه از مادران با فرزند عادی و دارای کودکان با نیازهای ویژه بودند که تعداد 161 مادر با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی و از نوع دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل مقیاس استرس والدینی، مقیاس ادراک مثبت و مقیاس رضایت زناشویی کانزاس بود. رابطه ی متغیرها و سهم پیش بین آنها با استفاده از تحلیل مدل معادلات ساختاری در محیطAMOS. V24 ، و تفاوت بین دو گروه در متغیرهای پژوهش با آزمون t گروه های مستقل در محیط SPSS. V24 تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد بین استرس والدینی با رضایت زناشویی رابطه ی منفی معنادار و بین ادراک مثبت با رضایت زناشویی رابطه ی مثبت معناداری وجود داشته، ادراک مثبت از قدرت پیش بینی کنندگی خوبی برای رضایت زناشویی برخوردارست. نتایج همچنین نشان داد بین دو گروه از مادران شرکت کننده، در ادراک مثبت و استرس والدینی تفاوت معناداری وجود دارد. برخورداری از ادراک مثبت نسبت به خود و توانایی های خود، می تواند نقش موثری در کاهش استرس های مربوط به وظایف فرزندپروری و افزایش رضایت از زندگی زناشویی به ویژه در مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه ایفا کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اعتباریابی مقیاس رفتار چالش انگیز فرزند(CCBS) برای مادران با فرزند دارای نیازهای ویژه انجام گرفته است. مطالعه انجام شده، بررسی توصیفی- پیمایشی از نوع ابزارسازی و اعتبارسنجی بود. نمونه پژوهش شامل 100 نفر از مادران با فرزند دارای نیازهای ویژه بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه های پژوهش شامل مقیاس رفتار چالش انگیز فرزند(CCBS) ، پرسشنامه توانایی ها و مشکلات (SDQ) و مقیاس رضایت از زندگی (SWLS) بود.ضرایب همسانی درونی مقیاس(CCBS) در حد بالایی به دست آمد. محاسبه ضریب آزمون- بازآزمون به فاصله یک ماه مطلوب و بالا بود (P<0.001) آزمون KMO برابر با 0.86 و در سطح مطلوب بود و آزمون کرویت بارتلت از نظر آماری معنی دار بود. نتایج تحلیل عاملی وجود یک عامل در گویه ها را تایید نمود که 43.41% از واریانس کل مقیاس را تبیین کرد. تحلیل عامل تاییدی، نتایج حاصل از تحلیل عامل به روش چرخش اوبیلمن را تایید کرد و مدل به دست آمده با داده های پژوهش برازش داشت. همچنین همبستگی معنی دار نمرات پرسشنامه CCBS با نمرات پرسشنامه های SDQ و SWLS روایی همگرا، واگرا و همزمان مقیاس را تایید کرد. یافته های پژوهش بیانگر این است که نسخه فارسی مقیاس CCBS از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.

امیدواری نقش محوری ای در سلامت و بهزیستی بشر دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی زوج درمانی مثبت نگر بر بهبود رضایت از زندگی مادران کودکان با نیازهای ویژه بود. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون/پس آزمون با گروه کنترل بود. از میان مادران دارای کودکان ناتوان مشهد، به شیوه هدفمند 24 نفر انتخاب و به شیوه تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جایگزین شدند (هر گروه 12 نفر). برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه امیدواری اسنایدار استفاده شد. نتایج نشان داد امیدواری مادران کودکان با نیازهای ویژه که مداخله را دریافت کرده بودند، به طور معنی داری افزایش یافته بود. با وجود این، می-توان نتیجه گرفت که زوج درمانی با رویکرد مثبت نگر در افزایش امیدواری مادران کودکان با نیازهای ویژه در شهر مشهد اثربخش است.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.